УДК 338.47 

ПРОБЛЕМЫ И ОСОБЕННОСТИ РАЗВИТИЯ РЫНКА ТРАНСПОРТНЫХ УСЛУГ В СИСТЕМЕ РЫНОЧНОЙ ЭКОНОМИКИ

Хусаинов Маннон Камарович 

Доктор экономических наук,

профессор кафедры экономической безопасности

Института комплексной безопасности и специального приборостроения

Российский технологический университет

Ул. Стромынка 20, 107996, Москва, Российская Федерация

Тел.: +7 499 26 806 47

mkkhusainov@mail.ru 

Хамроев Фузайли Махмадалиевич 

Кандидат экономических наук,

доцент кафедры экономики и транспортной логистики

Таджикский технический университет имени акад. М.С. Осими

Пр. академиков Раджабовых 10, 734042, Душанбе, Республика Таджикистан

Тел.: (+992) 93 410 39 62 (м.)

fuzyil@mail.ru

В статье рассмотрены теоретические основы проблемы функционирования и развития рынка транспортных услуг в условиях рыночной экономики. Показана роль транспортных услуг в освобождении народного хозяйства от дефицита продукции и услуг, обеспечении устойчивой связи между потребителями этих услуг и поставщиками. Определены социально-экономические проблемы развития рынка транспортных услуг в Таджикистане. Изучена структура рынка транспортных услуг, проведен анализ удельного веса транспорта в ВВП, выявлены особенности, влияющие на формирование перспективной стратегии развития транспортной сферы в Республике Таджикистан.

Обосновывается, что рынок транспортных услуг должен отвечать требованиям рыночной среды и удовлетворять возрастающий спрос на услуги, формировать необходимые резервы для организации управления транспортным процессом в условиях конкретных территориальных преобразований, учитывая их особенности, а также формировать рациональную инфраструктуру. Предложены научно обоснованные рекомендации по реализации новой перспективной концепции развития и размещения рынка транспортных услуг с учетом уровня развития, обеспеченности и степени оказания транспортных услуг экономике и населению, а также нахождению оптимальных пропорций между уровнем развития народного хозяйства, транспорта и рынка транспортных услуг.

Ключевые слова: рыночные отношения; транспортная сфера; рынок транспортных услуг; спрос; предложение; концепция развития.

Литература 

1.    Бычков В.П. Малое предпринимательство на автомобильном транспорте / В.П.Бычков, В.И.Янышев, Н.В.Казанцев; науч. ред. проф. В.П.Бычков; Воронеж, гос. лесотехн. акад. – Воронеж, 2000. – 169 с.

2.    Катаев А.Х., Раджабов Р.К. Транспортная инфраструктура рыночной экономики. – Душанбе: Первая типография,1997. – 110 с.

3.    Морозова И.А. Маркетинговое обеспечение развития инфраструктуры рынка транспортных услуг: дис... д-ра экон. наук: 08.00.05 / Морозова Ирина Анатольевна. – Волгоград, 2008. – 391 с.

4.    Факеров Х.Н., Хамроев Ф.М. Методология анализа и оценки системы показателей, характеризующих состояние и развитие рынка транспортных услуг // Экономика Таджикистана. – Душанбе: Институт экономики и демографии АН РТ, 2018. – №3. – С.65-72.

5.    Хамроев Ф.М., Азимов П.Х. Организационно-экономические основы функционирования и развития рынка транспортных услуг в Республике Таджикистан / под ред. Р.К.Раджабова. – Душанбе: ООО «Вектор Принт», 2010. – 159с.

6.    Ходжаев П.Д. Инновационное развитие рынка услуг пассажирского автомобильного транспорта: состояние, проблемы и перспективы: монография / под общ. ред. д.э.н., профессора Р.К.Раджабова. –Душанбе: Ирфон, 2016. – 406 с.

   

PROBLEMS AND FEATURES OF DEVELOPMENT OF THE MARKET OF TRANSPORT SERVICES IN THE SYSTEM OF MARKET ECONOMY

Khusainov Mannon Kamarovich

Doctor of Economics,

professor of the chair of economic security

Institute for integrated security and special instrumentation of the Russian technological university

Stromynka20, 107996, Moscow, Russian Federation

Ph.: +7 49926 80647

mkkhusainov@mail.ru

Khamroev Fuzaili Mahmadalievich

Candidate of economic sciences,

associate professor of the chair of economics and transport logistics

Tajik technical university of M.S. Osimi

Academicians Rajabovs 10, 734042, Dushanbe, Republic of Tajikistan

Ph.: (+992) 93 410 39 62 (m.)

fuzyil@mail.ru

The article deals with the theoretical foundations of the problem of the functioning and development of the transport services market in a market economy. The role of transport services in exempting the national economy from the shortage of products and services, ensuring a stable connection between consumers of these services and suppliers is shown. The socio-economic problems of the development of the transport services market in Tajikistan are identified. The structure of the transport services market has been studied, an analysis of the share of transport in GDP has been carried out, and features have been identified that influence the formation of a promising strategy for the development of the transport sector in the Republic of Tajikistan.

It is substantiated that the transport services market must meet the requirements of the market environment and meet the increasing demand for services, form the necessary reserves for organizing the management of the transport process in the context of specific territorial transformations, taking into account their features, and also form a rational infrastructure. Scientifically based recommendations are offered on the implementation of a new promising concept for the development and placement of the transport services market, taking into account the level of development, provision and degree of transport services to the economy and the population, as well as finding the optimal proportions between the level of development of the national economy, transport and transport services.

Keywords: market relations; transport sector; transportation market; demand; sentence; development concept.

References

1.      Bychkov V.P. Small business in automobile transport / V.P.Bychkov, V.I.Yanyshev, N.V.Kazantsev; sc. ed., prof. V.P.Bychkov; Voronezh state academy of forestry and technologies. – Voronezh, 2000. – 169 p.

2.      Kataev A.Kh., Rajabov R.K. Transport infrastructure of a market economy. – Dushanbe: Typography 1, 1997. – 110 p.

3.      Morozova I.A. Marketing support for the development of the infrastructure of the transport services market: dis ... Dr. Economics: 08.00.05 / Morozova Irina Anatolevna. – Volgograd, 2008. – 391p.

4.      Fakerov Kh.N., Khamroev F.M. Methodology of analysis and evaluation of the system of indicators characterizing the state and development of the transport services market // Economy of Tajikistan. –Dushanbe: Institute of economics and demography of the Academy of Sciences of the Republic of Tajikistan, 2018. – №3. – P.65-72.

5.      Khamroev F.M., Azimov P.Kh. Organizational and economic bases of functioning and development of the transport services market in the Republic of Tajikistan / ed. by R.K.Rajabov. – Dushanbe: Vector Print, 2010. – 159 p.

6.       Khojaev P.D. Innovative development of the market for passenger transport services: status, problems and prospects: a monograph / ed. by Doctor of Economics, professor R.K. Rajabov. –Dushanbe: Irfon, 2016. – 406 p.

   

МУШКИЛОТ ВА ХУСУСИТЯҲОИ РУШДИ БОЗОРИ ХИЗМАТРАСОНИҲОИ НАҚЛИЁТӢ ДАР НИЗОМИ ИҚТИСОДИ БОЗОРӢ

Ҳусаинов Маннон Қамарович

Доктори илмҳои иқтисодӣ,

профессори кафедраи амнияти иқтисодии

Институти амнияти дастаҷамъона ва таҷҳизотсозии махсуси

Донишгоҳи технологии Россия

Кeч. Строминка 20, 107996, Москва, Федератсияи Россия

Тел.: +7 499 26 806 47

mkkhusainov@mail.ru

Ҳамроев Фузайлӣ Маҳмадалиевич

Номзади илмҳои иқтисодӣ,

дотсенти кафедраи иқтисод ва логистикаи нақлиётии

Донишгоҳи техникии Тоҷикистон ба номи акад. М.С.Осимӣ

Хиёб. академикҳо Раҷабовҳо 10, 734042, Душанбе, Ҷумҳурии Тоҷикистон

Тел.: (+992) 93 410 39 62 (м.)

fuzyil@mail.ru

Дар мақолаи заминаҳои назариявии масъалаи амалкард ва рушди бозори хизматрасониҳои нақлиётӣ дар шароити иқтисоди бозорӣ баррасӣ гардидааст. Нақши хизматрасониҳои нақлиётӣ дар озодшавии хоҷагии халқ аз маҳсулот ва хизматрасониҳои камчин, таъминсозии алоқаи устувор дар байни истеъмолкунандагони ин хизматрасониҳо ва таҳвилгарони он нишон дода шудааст. Мушкилоти иҷтимоиву иқтисодии рушди бозори хизматрасониҳои нақлиётӣ дар Тоҷикистон муайян карда шудаанд. Сохтори бозори хизматрасониҳои нақлиётӣ омӯхта шуда, таҳлили ҳиссаи нақлиёт дар маҷмӯи маҳсулоти дохилӣ гузаронида шудааст. Хусусиятҳои таъсиррасонӣ ба ташаккулёбии стратегияи дурнамои рушди соҳаи нақлиёт дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ошкор карда шудаанд.

Асоснок карда мешавад, ки бозори хизматрасониҳои нақлиётӣ бояд ба талаботи муҳити бозор ҷавобгӯ буда талаботи болоравандаро барои хизматрасониҳо қонеъ гардонад, барои ташкил намудани идоракунии раванди нақлиётӣ дар шароити табаддулоти мушаххаси ҳудудӣ бо инобати хусусиятҳои онҳо шароит муҳайё карда, инфрасохтори оқилона ва захираҳои заруриро ташаккул диҳад. Дар мақола тавсияҳои аз ҷиҳати илмӣ асоснок кардашуда оид ба татбиқи консепсияи нави дурнамо ва ҷойгирсозии бозори хизматрасониҳои нақлиётӣ бо инобати сатҳи тараққиёт, таъминнокӣ ва сатҳи хизматрасониҳои нақлиётӣ барои аҳолӣ, инчунин тавсияҳо оид ба дарёфти таносуби оптималӣ дар байни сатҳи тараққиёти хоҷагии халқ, нақлиёт ва бозори хизматрасониҳои нақлиётӣ дода шудаанд.

Калидвожаҳо: муносибатҳои бозорӣ; соҳаи нақлиёт; бозори хизматрасониҳои нақлиётӣ; талабот; пешниҳод; консепсияи рушд.