УДК 81’27

АНАЛИЗ ФРАЗЕОЛОГИЧЕСКИХ ЕДИНИЦ И СТИХОТВОРЕНИЙ, РЕПРЕЗЕНТИРУЮЩИХ КОНЦЕПТ «СВАДЬБА» 

Рахмонова Нушофарин Бадалбековна 

Соискатель кафедры теоретического и прикладного языкознания

Российско-Таджикский (Славянский) университет

Ул. Пулод Толис 61, 734025, Душанбе, Республика Таджикистан

Тел.: (+992) 90 451 08 80 (м.)

nushofarin.rakhmoni@gmail.com

В статье проводится лингвокогнитивный и лингвокультурологический анализ концепта «Свадьба» с привлечением фразеологизмов, пословиц и поговорок и стихотворных образцов устного творчества таджикского народа, собранных в результате опроса 100 информантов. Отмечается, что концепт «Свадьба» реализуется в таджикском лингвокультуре как одна из форм социальной духовной жизни народа и обладает ярко выраженными национальными свойствами. Рассмотрена специфика таджикских свадебных обрядов и сопровождающих их речевых жанров, демонстрирующих своеобразие отражения данного концепта в сознании носителей таджикского языка. Показано, что в свадебных традициях носителей таджикского языка находят выражение нормы семейных взаимоотношений, вопросы любви, этики, нравственности, социально-бытовые вопросы, гендерные проблемы. Обладая богатым вербальным и невербальным фоном, репрезентирующим ценностные ориентиры таджикского народа, концепт «Свадьба» расширяет представления о структуре его ментального мира.

Ключевые слова: фразеологизмы; пословицы и поговорки; стихотворения; свадебная обрядность; ассоциативный эксперимент.

Литература

1.    Азимова М.Н. Сопоставительный анализ соматической лексики и фразеологии таджикского и английского языков: автореф. дис. … канд. филол. наук: 10.02.20 / Азимова Матлуба Нуритдиновна. – Душанбе. 1980. – 22 с.

2.    Маджидов Х. Фразеологическая система современного таджикского литературного языка. – Душанбе: Деваштич, 2006. – 406 с.: портр.; 21см.

3.    Гафаров Р. Язык и стиль Рахима Джалила. –Душанбе: Дониш, 1960. – 223с. (на тадж.яз.).

ANALYSIS OF PHRASEOLOGICAL UNITS AND POEMS, REPRESENTING THE CONCEPT "WEDDING"

Rakhmonova Nushofarin Badalbekovna

Candidate for a degree of the chair of theoretical and applied linguistics

Russian-Tajik (Slavonic) university

Pulod Tolis 61, 734025, Dushanbe, Republic of Tajikistan

Ph.: (+992) 90 451 08 80 (m.)

nushofarin.rakhmoni@gmail.com

In the article, linguistic-cognitive and linguistic-cultural analysis of the concept "Wedding" with the involvement of phraseological units, proverbs and sayings and poetic samples of oral creativity of the Tajik people is made, based on a survey of 100 informants. It is noted that the concept of "Wedding" is implemented in the Tajik linguistic culture as one of the forms of social spiritual life of the people and has pronounced national properties. The specificity of the Tajik wedding ceremonies and the accompanying speech genres, demonstrating the originality of the reflection of this concept in the minds of the speakers of the Tajik language, are considered. It is shown that in the wedding traditions of Tajik native speakers an expression of the norms of family relationships, issues of love, ethics, morality, social issues, gender issues can be observed. Possessing a rich verbal and non-verbal background, representing the values of the Tajik people, the concept of “Wedding” expands ideas about the structure of its mental world.

Keywords: idioms; proverbs and sayings; poems; wedding rites; associative experiment.

References

1.    Azimov M.N. Comparative analysis of somatic vocabulary and phraseology of the Tajik and English languages: author. dis. ... cand.of philol. sciences: 10.02.20 / Azimova Matluba Nuritdinovna. – Dushanbe, 1980. – 22 p.

2.    Majidov Kh. Phraseological system of the modern Tajik literary language. – Dushanbe: Devashtich, 2006. – 406 p.

3.    Gafarov R. Language and style of Rahim Jalil. –Dushanbe: Donish, 1960. – 223 p. (in Tajik).

ТАҲЛИЛИ ВОҲИДҲОИ ФРАЗЕОЛОГӢ ВА ШЕЪРҲОЕ, КИ КОНСЕПТИ «ТӮЙ»-РО МУАРРИФӢ МЕНАМОЯД

Раҳмонова Нушофарин Бадалбековна

Унвонҷӯи кафедраи забоншиносии назариявӣ ва татбиқӣ

Донишгоҳи Славянии Россия ва Тоҷикистон

Кӯч. М. Турсунзода 30, 734025, Душанбе, Ҷумҳурии Тоҷикистон

Тел.: (+992) 90 451 08 80 (м.)

nushofarin.rakhmoni@gmail.com

Дар мақола таҳлили лингвокгнитивӣ ва лингвомаданятшиносии консепти «Тӯй» бо ҷалб намудани фразеологизмҳо, зарбулмасалҳо, мақолҳо ва намунаҳои шеърии эъҷодиёти шифоҳии халқи тоҷик дар асоси маводи пурсиши 100 маълумотдиҳанда, гузаронида шудааст. Қайд карда мешавад, ки консепти «Тӯй» дар лингвомаданияти тоҷикӣ ҳамчун яке аз шаклҳои ҳаёти иҷтимоӣ ва маънавии халқ амалӣ шуда, дорои хусусиятҳои равшан ифодаёфтаи миллӣ мебошад. Хусусияти оинҳои тӯйҳои тоҷикӣ ва жанрҳои нутқии радифи онҳо, ки хусусиятҳои консепти зеринро дар шуури намояндагони забони тоҷиқӣ инъикос мегардонад, дида баромада шудааст. Нишон дода шудааст, ки дар маросимҳои тӯйи намояндагони забони тоҷикӣ меъёрҳои муносибатҳои оилавӣ, масъалаҳои муҳаббат, одоб, ахлоқ, масъалаҳои иҷтимоию маишӣ, масъалаҳои гендерӣ ифода ёфтаанд. Консепти «Тӯй» дорои заминаи бойи шифоҳӣ ва ғайришифоҳии муаррификунандаи нишонаҳои арзишии халқи тоҷик буда, тассавуротро оид ба таркиби олами маънавии он васеъ мегардонад.

Калидвожаҳо: фразеологизмҳо; зарбулмасалҳо ва мақолҳо; шеърҳо; маросими тӯй; таҷрибаи ассотсиатсиятивӣ.