УДК 070 (575,3)

ЭТАПЫ РАЗВИТИЯ ПЕЧАТНЫХ СРЕДСТВ МАССОВОЙ ИНФОРМАЦИИ В РЕСПУБЛИКЕ ТАДЖИКИСТАН ПЕРИОДА ГОСУДАРСТВЕННОЙ НЕЗАВИСИМОСТИ 

Салихов Нурали Назарович 

Доктор филологических наук,

профессор кафедры печатных СМИ и PR,

ректор

Российско-Таджикский (Славянский) университет

Ул. М. Турсунзаде 30, 734025, Душанбе Республика Таджикистан

Тел.: (+992 44) 620 42 06

solekhov57@mail.ru 

Муродов Мурод Бердиевич 

Доктор филологических наук, профессор кафедры печати

Таджикский национальный университет

Ул. Рудаки 17, 743025, Душанбе, Республика Таджикистан

Тел.: (+992) 93 425 15 32 (м.)

murod-65@mail.ru 

Абдуллозода Масрур Ахмад 

Доктор филологических наук,

профессор кафедры отечественной и международной журналистики

Российско-Таджикский (Славянский) университет

Ул. М. Турсунзаде 30, 734025, Душанбе, Республика Таджикистан

Тел.: (+ 992) 98 806 86 01 (м.)

masrur_a@mail.ru

Статья посвящена анализу основных структурных и типологических тенденций развития системы печати Республики Таджикистан после обретения ею независимости. Отмечается, что трансформации, обусловленные историческими изменениями в жизни страны в постсоветский период, потребовали от СМИ смены информационной парадигмы. Это позволило таджикской печати кардинально перестроить свою деятельность с учётом предпочтений и интересов потребителей информации и дало возможность ряду периодических изданий сохранить конкурентоспособность на информационном рынке страны. Установлены ключевые этапы эволюции печатных СМИ Таджикистана в годы независимости, их существенные признаки и параметры. Каждый новый этап развития таджикской печати периода независимости отмечен рождением новых тем, форм и жанров, формирующих новую модель периодики.

По мнению авторов, выделение этапов развития печатных средств массовой информации способствует эффективной организации исходного материала и может служить системой координат в выявлении как существенных признаков системы СМИ данного отрезка времени, так и основных тенденций её развития в более глобальном масштабе, в условиях кардинальных социально-политических, экономических и культурных преобразований в стране.

Ключевые слова: печатные СМИ; периодическая печать; независимость;этап; типология; система; пресса; информационный рынок.

Литература 

1.    Выступление Президента Республики Таджикистан Эмомали Рахмона на церемонии открытия государственных учреждений телевидений «Варзиш», «Синамо» и Академии средств массовой информации. [Электронный ресурс]. – Режим доступа: http://www.president.tj/ru/node/10857

2.    Прохоров Е.П. Введение в теорию журналистики. – М.: Аспект Пресс, 2011. – 351 с.

3.    Усмонов И., Давронов Д. История таджикской журналистики. – Душанбе, 2008. – 302 с (на тадж.яз).

4.    Усмонов И.Основная задача журналистики в обществе // Актуальные проблемы журналистики. – Душанбе, 2007. – №2. – С.15-18.

5.    Шарифзода К. Проблемы свободы слова. – Душанбе, 2009. – 100 с. (на тадж.яз)

 

STAGES OF DEVELOPMENT OF PRINTING MEDIA MASS INFORMATION IN THE REPUBLIC OF TAJIKISTAN IN THE PERIOD OF STATE INDEPENDENCE

Salikhov Nurali Nazarovich

Doctor of Philology,

professor of the chair of print media and PR,

rector

Russian-Tajik (Slavonic) university

M. Tursunzade 30, 734025, Dushanbe, Republic of Tajikistan

Ph.: (+992 44) 620 42 06

solekhov57@mail.ru

Murodov Murod Berdievich

Doctor of Philology,

professor of the chair of printing

Tajik national university

Rudaki ave. 17, 743025, Dushanbe, Republic of Tajikistan

Ph.: (+992) 93 425 15 32 (m.)

murod-65@mail.ru

Abdullozoda Masrour Ahmad

Doctor of Philology,

professor of the chair of domestic and international journalism

Russian-Tajik (Slavonic) university

M. Tursunzade 30, 734025, Dushanbe, Republic of Tajikistan

Ph.: (+ 992) 98 806 86 01 (m.)

masrur_a@mail.ru

The article is devoted to the analysis of the main structural and typological trends in the development of the press system of the Republic of Tajikistan after it gained independence. It is noted that the transformations caused by historical changes in the life of the country in the post-Soviet period, demanded that the media change the information paradigm. This allowed the Tajik press to radically restructure its activities taking into account the preferences and interests of information consumers and made it possible for a number of periodicals to remain competitive in the information market of the country. The key stages of the evolution of the print media of Tajikistan in the years of independence, their essential features and parameters have been established. Each new stage of development of the Tajik press of the independence period is marked by the birth of new themes, forms and genres that form the new model of periodicals.

According to the authors, highlighting the stages of development of print media contributes to the effective organization of the source material and can serve as a coordinate system in identifying both the essential features of the media system of a given period of time and the main trends of its development on a more global scale, in conditions of fundamental socio-political, economic and cultural transformations in the country.

Keywords: print media; periodicals; independence; stage; typology; system; press; information market.

References

1.    Speech of the President of the Republic of Tajikistan Emomali Rahmon at the opening ceremony of the state institutions of television "Varzish", "Sinamo" and the Academy of media. [Electronic resource]. – Access mode: http://www.president.tj/ru/node/10857

2.    Prokhorov E.P. Introduction to the theory of journalism. – M.: Aspect Press, 2011. – 351 p.

3.    Usmonov I., Davronov D. History of Tajik journalism. – Dushanbe, 2008. – 302 p (in Tajik).

4.    Usmonov I. The main task of journalism in society // Actual problems of journalism. – Dushanbe, 2007. – №2. – P.15-18.

5.    Sharifzoda K. Problems of freedom of speech. – Dushanbe, 2009. – 100 p. (in Tajik )

   

МАРҲИЛАҲОИ РУШДИ ВАСОИТИ АХБОРИ ОММА ДАР ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОНИ ДАВРОНИ ИСТИҚЛОЛИЯТИ ДАВЛАТӢ

Солеҳов Нуралӣ Назарович

Доктори илмҳои филологӣ,

профессори кафедраи ВАО чопӣ ва PR,

ректор

Донишгоҳи (Славянии) Россия ва Тоҷикистон

Кӯч. М.Турсунзода 30, 734025, Душанбе, Ҷумҳурии Тоҷикистон

Тел.: (+992 44) 620 42 06

solekhov57@mail.ru

Муродов Мурод Бердиевич

Доктори илмҳои филологӣ, профессори кафедраи нашр

Донишгоҳи миллии Тоҷикистон

Кӯч. Рӯдакӣ 17, 743025, Душанбе, Ҷумҳурии Тоҷикистон

Тел.: (+992) 93 425 15 32 (м.)

murod-65@mail.ru

Абдуллозода Масрур Аҳмад

Доктори илмҳои филологӣ,

профессори кафедраи журналистикаи ватанӣ ва байналхалқӣ

Донишгоҳи (Славянии) Россия ва Тоҷикистон

Кӯч. М.Турсунзода 30, 734025, Душанбе, Ҷумҳурии Тоҷикистон

Тел.: (+ 992) 98 806 86 01 (м.)

masrur_a@mail.ru

Мақола ба таҳлили тамоюлоти асосии сохторӣ ва типологиии рушди низоми нашр дар Ҷумҳурии Тоҷикистон пас аз соҳибистиқлол гардидани он бахшида шудааст. Зикр мегардад, ки табаддулоти бо тағйироти таърихии дар ҳаёти кишвар дар даврони баъдишӯровӣ рухдода аз ВАО иваз кардани парадигмаи иттилоотиро талаб карданд. Ин ба нашри тоҷик имкон дод. Ки фаъолияти худро бо инобати тамоюлот ва манфиатҳои истеъмолкунандагони иттилоъ куллан тағйир диҳад, ки ин ба як қатор нашрияҳои даврӣ барои нигоҳ доштани рақобатпазирии худ дар сатҳи бозори иттилоотии кишвар имконияти хубе фароҳам овард. Марҳилаҳои калидии таҳаввулоти ВАО чопии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар солҳои истиқлолият, нишонаҳо ва андозаҳои муҳимтарини онҳо нишон дода шудаанд. Ҳар як марҳилаи нави рушд дар нашри тоҷик дар даврони истиқлолият бо тавлид ёфтани мавзӯҳои нав, шаклҳо ва жанрҳои ташаккулдиҳандаи модели нави матбуоти даврӣ тавъам аст.

Ба ақидаи муаллифон, ҷудо кардани марҳилаҳои ВАО чопӣ ба ташкили самараноки маводи ибтидоӣ мусоидат карда, метавонад ба сифати муайянгари ҳам нишонаҳои муҳимми низоми ВАО дар ҳамин фосилаи вақт ва ҳам тамоюлоти асосии рушди он ба андозаи боз ҳам калонтар, дар шароити табаддулоти қатъии иҷтимоиву сиёсӣ, иқтисодӣ ва фарҳангии кишвар хизмат намояд.

Калидвожаҳо: ВАО чопӣ; матбуоти даврӣ; истиқлолият; марҳила; типология; низом; матбуот; бозори иттилоот.