УДК 821.161.1-14=222.8

ПОЭЗИЯ А.С.ПУШКИНА В ВОСПРИЯТИИ ТАДЖИКСКИХ ЛИТЕРАТОРОВ (К ИСТОРИИ ВОПРОСА) 

Холов Хол Раджабович

Доктор филологических наук,

доцент кафедры таджикского языка

Российско-Таджикский (Славянский) университет

734025, Республика Таджикистан, Душанбе, ул. М. Турсунзаде, 30

Тел.: (+992 37) 227 33 73

hol56@list.ru

В статье рассматривается процесс вхождения произведений А.С.Пушкина в таджикскую культурную среду первой половины ХХ века, даётся оценка воздействия творчества поэта на таджикских литераторов. Прослеживается история осмысления пушкинских идей в творческом сознании таджикской интеллигенции (писателей, критиков), обосновывается связь освоения наследия А.С.Пушкина с особенностями традиций таджикской культуры и литературы. Отмечается, что А.С.Пушкин воспринимался таджикскими писателями прежде всего как романтик, в связи с чем они акцентировали своё внимание на свободолюбивой лирике поэта. Важными критериями восприятия Пушкина стали его критика самодержавия и народность творчества. Подчеркивается, что в процессе становления современной переводческой школы огромную роль сыграли переводы наследия великого русского поэта.

Ключевые слова: перевод; критика; литературоведение; таджикская литература; русская литература; А.С.Пушкин.

Литература

1.      Дехоти А. Произведения Пушкина на таджикском языке // Коммунист Таджикистана. – 1939. – 6 июня.

2.      Лахути А. Сочинения. – Душанбе, 1963. – Т.6. – 337 с. (на тадж.яз.)

3.      Маъсуми Н. Пушкин и воспоминания о нём: к 100-летию смерти А.С.Пушкина // Коммунист Таджикистан. – 1937. – 10 февр.

4.      Пушкин А.С. Душе настало пробуждение. Избранная поэзия в переводе Абулькасима Лахути. – М.: ВАГИУС, 1945. – 239 с. (на тадж.яз.)

5.      Сухоян С. Талант постижения // Бахори Азам. – 1981. – №6. – С.30-41.

6.      Хусейнзаде Ш. Пушкин и таджикские поэты // Шарки сурх. – 1949. – №6. – С.24-30 (на тадж.яз)

   

PUSHKIN'S POETRY IN THE PERCEPTION OF TAJIK LITERATORS (TO THE HISTORY OF QUESTION)

Kholov Khol Rajabovich

Doctor of Philology,

associate professor of the chair of Tajik language

Russian-Tajik (Slavonic) university

734025, Republic of Tajikistan, Dushanbe, M. Tursunzade, 30

Ph.: (+992 37) 227 33 73

hol56@list.ru

In the article, the process of the entry of A.S.Pushkin's works into the Tajik cultural environment of the first half of the twentieth century is considered, and the impact of the poet's work on Tajik writers is assessed. The history of comprehension of Pushkin's ideas in the creative consciousness of the Tajik intelligentsia (writers, critics) is traced; the connection between the development of Pushkin's heritage and the peculiarities of the traditions of Tajik culture and literature is substantiated. It is noted that A.S.Pushkin was perceived by Tajik writers primarily as a romantic, in connection with which they focused their attention on the poet's freedom-loving lyrics. Important criteria for the perception of Pushkin were his criticism of the autocracy and the nationality of creativity. It is emphasized that in the process of the formation of the modern translation school, translations of the heritage of the Great Russian poet played a big role.

Keywords: transfer; criticism; literary criticism; Tajik literature; Russian literature; A.S.Pushkin.

References

1.      Dehoti A. Pushkin's works in the Tajik language // Communist of Tajikistan. – 1939. – June 6.

2.      Lahuti A. Works. – Dushanbe, 1963. – V.6. – 337 p. (in Tajik)

3.      Masumi N. Pushkin and memories of him: to the 100^th anniversary of the death of A.S.Pushkin // Communist Tajikistana. – 1937. – Feb 10.

4.      Pushkin A.S. Awakening has come to the soul. Selected poetry translated by Abulkasim Lahuti. – M.: VAGIUS, 1945. – 239 p. (in Tajik)

5.      Sukhoyan S. Talent of comprehension // Bakhori Azam. – 1981. – №6. – P.30-41.

6.      Khuseynzade Sh. Pushkin and Tajik poets // Sharki surkh. – 1949. – №6. – P.24-30 (in Tajik)/

   

НАЗМИ А.С.ПУШКИН ДАР ТААССУРОТИ АДИБОНИ ТОҶИК (ДОИР БА ТАЪРИХИ МАСЪАЛА) 

Холов Хол Раҷабович

Доктори илмҳои филологӣ,

дотсенти кафедраи забони тоҷикӣ

Донишгоҳи (Славянии) Россия ва Тоҷикистон

734025, Ҷумҳурии Тоҷикистон, Душанбе, кӯч. М. Турсунзода, 30

Тел.: (+992 37) 227 33 73

hol56@list.ru

Дар мақола раванди воридшавии осори А.С.Пушкин ба муҳити фарҳангии тоҷикӣ дар нимаи дуюми асри ХХ баррасӣ карда шудааст, таъсирпазирии эҷодиёти шоир ба адибони тоҷик баҳогузорӣ карда шудааст. Таърихи тафаккур ва азхудкунии афкори Пушкин дар мафкураи эҷодии зиёиёни тоҷик (нависандагон, мунаққидон) баррасӣ шуда, алоқаи омӯзиши осори А.С. Пушкин бо мухтасоти фарҳангу адабиёти тоҷик асоснок карда шудааст. Зикр мегардад, ки А.С. Пушкин аз тарафи нависандагони тоҷик, пеш аз ҳама, чун адиби романтик шинохта шудааст, ки вобаста аз ин онҳо диққати худро ба шеърҳои ғиноии озодидӯстонаи шоир ҷалб намуданд. Ба сифати меъёрҳои муҳими таассуротпазирии Пушкин танқиди ӯ аз ҳукмронии подшоҳӣ ва хусусияти миллӣ доштани эҷодиёташ баромад мекунад. Таъкид мегардад, ки дар раванди ташаккули мактаби муосири тарҷумонӣ тарҷумаи осори шоири бузург нақши боризро иҷро кардааст.

Калидвожаҳо: раванди воридшавии осор; таъсирпазирӣ; афкори Пушкин; мухтасоти фарҳангу адабиёт; адиби романтик; шеърҳои ғиноӣ; шеърҳои озодидӯстона; таассуротпазирӣ; мактаби муосири тарҷумонӣ.